اگر تا به حال دچار جراحت یا حادثهای شده باشید که نیاز به بخیه داشته باشد، احتمالاً پرسشهای متعددی در مورد نحوه محاسبه دیه برای بخیه به ذهنتان رسیده است؛ از جمله اینکه آیا بخیه اصلاً جزو موارد مشمول دیه محسوب میشود یا خیر و در صورت مشمول بودن، بر اساس قانون سال ۱۴۰۳ چه مبلغی تعیین شده است. بسیاری از افراد هنگام مواجهه با موضوع بخیه در ناحیه سر، صورت، دست یا پا و به طور کلی هر جراحی منجر به بخیه، با ابهاماتی در مورد نحوه محاسبه هزینهها و جانبیهای مربوط به آن روبهرو هستند. در این مقاله قصد داریم با بیانی ساده، تمام جوانب دیه بخیه را توضیح دهیم و در خلال آن، از اصول قانونی و مراحل دریافت دیه تا نکات مهم درباره بیمه تکمیلی را بررسی کنیم. هدف ما این است که شما با مطالعه این مطلب، دید واضحتری نسبت به قوانین و حقوق خود در حوزه دیه بخیه پیدا کنید.
هنگامی که زخمی با بخیه ترمیم میشود، بسته به عمق جراحت، عضو آسیبدیده و تأثیر زیبایی یا کارکردی آن عضو، مبلغ دیه تفاوت دارد. جدول کلی زیر، بهطور نمونه، برخی از موارد رایج دیه بخیه را براساس درصد دیه کامل نشان میدهد. توجه داشته باشید که ارقام ذکر شده صرفاً نمونه و برای آشنایی بوده و تعیین دقیق آن بر عهده کارشناس رسمی یا پزشکی قانونی است.
جدول دیه هر بخیه 1404
در قانون مجازات اسلامی، دیه کامل برای انسان در هر سال تعیین میشود و تمام انواع دیههای دیگر (از جمله دیه بخیه) بر اساس درصدی از این مبلغ کلی محاسبه میگردد. جدولی که در ادامه میآید، برای سال 1404 تدوین شده و مبنایی کلی برای آشنایی با ارقام دیه بخیه در نواحی مختلف بدن مانند پا، دست، سر و صورت است.
نکتهای که باید به آن توجه داشته باشید، این است که مقادیر درجشده در این جدول، ممکن است بر اساس شرایط حادثه، تشخیص پزشکی قانونی و سایر عوامل، متفاوت باشند. آنچه در اینجا میبینید، تنها یک نمونه یا رویکرد کلی است که در بسیاری از پروندهها برای تخمین میزان دیه بخیه لحاظ میشود.
مبلغ تقریبی در ماههای حرام (تومان) |
مبلغ تقریبی در ماههای عادی (تومان) |
درصد از دیه کامل |
نوع آسیب بخیه |
حدود 20 میلیون |
حدود 16 میلیون |
۱٪ دیه کامل |
خراش سطحی پا با چند بخیه (مثلاً حارصه) |
حدود 60 میلیون |
حدود 48 میلیون |
۳٪ دیه کامل |
عمق حدّمتوسط بخیه پا (متلاحمه) |
حدود 80 میلیون |
حدود 64 میلیون |
۴٪ دیه کامل |
بخیه عمیق دست (سمحاق) |
حدود 100 میلیون |
حدود 80 میلیون |
۵٪ دیه کامل |
بخیه منجر به دیدن استخوان (موضحه) |
حدود 200 میلیون |
حدود 160 میلیون |
۱۰٪ دیه کامل |
شکستگی استخوان دست یا پا (هاشمه) |
دیه بخیه پا
پا از اعضای مهم بدن است که بروز آسیب در آن میتواند منجر به محدودیت در حرکت و تواناییهای فرد شود. زمانی که جراحت پا نیاز به بخیه پیدا میکند، قانونگذار با توجه به اهمیت این عضو و نقش آن در فعالیتهای روزمره، درصد مشخصی را برای محاسبه دیه بخیه در نظر میگیرد. عواملی مانند محل دقیق بخیه (مثلاً در ناحیه زانو یا مچ)، عمق جراحت، طول دوره نقاهت و نیز احتمال ایجاد عوارض بعدی در تعیین قطعی مبلغ دیه اثرگذار هستند.
در بسیاری از پروندههای تصادف یا حوادث کاری، جراحت پا بیشتر اتفاق میافتد و معمولاً دادگاه با توجه به میزان ازکارافتادگی موقتی یا دائم، تشدید عوارض ناشی از بخیه و اهمیت عضو آسیبدیده، دیه بخیه را تعیین میکند. بنابراین نمیتوان یک عدد مطلق برای تمام موارد داد، اما بر مبنای جدول دیه و بر اساس عمق جراحت، عددی درخور را به عنوان دیه بخیه پا قائل میشوند.
دیه بخیه دست
به دلیل که دست دخالت زیادی در کارهای روزمره و شغلی افراد دارد. اگر جراحت دست آنقدر جدی باشد که نیاز به بخیه داشته باشد، در وهله اول باید مشخص شود آیا انگشت خاصی درگیر شده است یا بخش دیگری از دست آسیب دیده است. هرچه جراحت در کارایی دست اثر منفی بیشتری داشته باشد، مقدار دیه بخیه نیز بالاتر خواهد رفت.
علاوه بر محل زخم، عمق و گستردگی آن بسیار مهم است. مواردی وجود دارد که بخیه در ناحیهای از دست انجام میشود اما باعث اختلال بلندمدت در حس لامسه یا توانایی گرفتن اشیا میگردد؛ در چنین پروندههایی، کارشناس پزشکی قانونی و قاضی دادگاه، عوامل مختلفی را بررسی میکنند تا ببینند چه درصدی از دیه کامل را باید برای فرد در نظر بگیرند.
دیه بخیه سر و صورت
یکی از مهمترین و حساسترین نواحی بدن، سر و صورت است. بخیه در این ناحیه به خصوص از دیدگاه زیبایی و کارکردی حائز اهمیت است. زمانی که فردی دچار صدمه در صورت میشود، علاوه بر ملاحظات درمانی، بحث تأثیر ظاهری زخم و بخیه نیز پررنگ میشود؛ چرا که صورت، اولین بخش بدن است که قابل مشاهده بوده و بر اعتمادبهنفس و روابط اجتماعی افراد تاثیر میگذارد.
با توجه به اینکه در قانون مجازات اسلامی، ناحیه سر و صورت در تقسیمبندیهای خاصی قرار میگیرد، عمق جراحت و اندازه آن، هریک میتواند باعث تفاوت در میزان دیه باشد؛ اما طبق ماده ۷۰۹، عمق جراحات بیشترین نقش را در تعیین مقدار دیه دارد، نه طول و عرض جراحت. بنابراین حتی اگر زخم کوچک باشد ولی به لایههای عمیقتری از پوست صورت نفوذ کرده و بخیههای بیشتری را طلب کند، احتمال دارد مبلغ دیه نیز بالاتر برود.
نحوه تعیین میزان دیه هر بخیه
برای رسیدن به مقدار دقیق دیه بخیه، اصلیترین مرجع قانونی، قانون مجازات اسلامی، به ویژه بخش مرتبط با دیه ها است. همانطور که اشاره شد، در این قانون، انواع جراحات و صدمات دستهبندی شدهاند و درصدی از دیه کامل به آنها اختصاص مییابد. در بحث بخیه، نکته مهم، عمق نفوذ جراحت و آسیبدیدگی است.
ماده ۷۰۹ قانون مجازات اسلامی تصریح میکند که برای جراحات وارده بر سر و صورت، ۹ گروه اصلی تعریف شده است. نامهای این جراحات و میزان دیه هرکدام با توجه به شدت صدمه متغیر است. تبصره ۲ همین ماده نیز تأکید دارد که طول و عرض زخم تاثیری در تعیین مبلغ دیه ندارد و آنچه اهمیت دارد، عمق جراحت است.
زمانی که میخواهید میزان دیه بخیه خود را تخمین بزنید، تنها با در نظر گرفتن تعداد بخیه نمیتوان به عدد نهایی رسید. چون ممکن است یک زخم کمعمق با تعداد بخیههای بالا داشته باشید یا بالعکس، یک زخم بسیار عمیق با بخیههای کمتر. از این رو بهترین راه، مراجعه به پزشکی قانونی است تا میزان نفوذ و شدت جراحت را تشخیص دهد.
انواع جراحات دیه در قانون مجازات اسلامی
قانون مجازات اسلامی، جراحات سر و صورت را به ۹ گروه زیر تقسیم میکند که هریک با توجه به عمق زخم و میزان آسیب به استخوان یا بافتهای زیرین، درصد مشخصی از دیه کامل را شامل میشوند. در سایر اعضای بدن نیز، مبنای مشابهی برای تعیین مبلغ دیه (یا ارش) وجود دارد.
-
حارصه: خراش سطحی پوست بدون خونریزی.
-
دامیه: جراحتی که وارد گوشت میشود و خون جاری میشود.
-
متلاحمه: بریدگی عمیق در گوشت که هنوز به پوست نازک روی استخوان نرسیده است.
-
سمحاق: جراحتی که دقیقاً تا پوست نازک روی استخوان نفوذ کرده ولی استخوان نمایان نیست.
-
موضحه: شکافتن پوست نازک روی استخوان به طوری که استخوان دیده شود.
-
هاشمه: صدمهای که باعث شکستگی استخوان میشود؛ حتی اگر سطح پوست زخم نشده باشد.
-
منقله: آسیبی که تنها با جابهجا کردن استخوان درمان گردد.
-
مامومه: جراحتی که تا کیسه مغز نفوذ یافته است.
-
دامغه: صدمهای که به پاره شدن کیسه مغز منتهی میشود.
با وجود این تقسیمبندی، برای جراحات دست، پا و سایر بخشهای بدن، قوانین شبیه به همین ساختار وجود دارد؛ ولی تعریف دقیق و نوع صدمه در هر پرونده متفاوت خواهد بود.
میزان دیه بخیه برای انواع جراحات
با توجه به جدی یا سطحی بودن جراحت، درصدی از دیه کامل برای هر دسته از این ۹ گروه تعیین میشود. به عنوان مثال حارصه که کمعمقترین جراحت است، معمولاً یک صدم از دیه کامل را ایجاد میکند. در حالی که دامغه، به دلیل نفوذ در کیسه مغز، چیزی حدود یک سوم دیه کامل و حتی مبلغ اضافهای بابت پاره شدن کیسه مغز را شامل میشود.
نکته کلیدی این است که تخصص پزشک قانونی در تشخیص نوع جراحت و عمق آن اهمیت دارد. گاهی ممکن است یک فرد تصور کند آسیبی که دیده “موضحه” است؛ در حالی که پزشک قانونی تشخیص دهد جراحت در حد “سمحاق” بوده است. بنابراین اصل تعیین نوع جراحت و در نتیجه تخمین میزان دیه بخیه، بر عهده کارشناس پزشکی قانونی خواهد بود.
مراحل دریافت دیه بخیه
اگر قصد دارید دیه بخیه را از فرد مقصر یا از بیمه مربوطه دریافت کنید، باید با مراحلی که در سیستم قضایی و بیمهای تعریف شده، آشنا باشید. در ادامه، فرآیندی کلی برای دریافت دیه بخیه را بیان میکنیم:
-
ثبت شکایت
ابتدا لازم است حادثه را به پلیس یا دادگاه گزارش کرده و شکایت خود را مطرح کنید. در صورت تصادف یا حادثه کاری، یا دعوا و درگیری در وهله اول شکایت خود را ثبت کنید
-
تشکیل پرونده
پس از ثبت شکایت، پروندهای برای شما در مراجع قضایی یا انتظامی تشکیل میشود. باید تمام مستندات را از همان ابتدا جمعآوری کنید و در پرونده بگنجانید.
-
مراجعه به دادگاه
در صورت نیاز، باید در جلسات دادگاه شرکت کرده و با ارائه مدارک معتبر، ثابت کنید که این حادثه رخ داده و درصد خطای فرد مقصر یا شرایط منجر به صدمه چگونه بوده است.
-
تعیین میزان دیه
حکم نهایی دادگاه در خصوص میزان دیه، معمولاً بر اساس گزارش پزشکی قانونی و بررسی شواهد صادر میشود. در مرحله پزشکی قانونی، عمق جراحت، وضعیت بافتهای آسیبدیده، تعداد بخیهها و سایر مدارک پزشکی معاینه میگردد.
-
پرداخت دیه
در صورتی که دادگاه حکم را به نفع شما صادر کند، فرد مقصر ملزم به پرداخت دیه خواهد بود. در بسیاری از موارد نیز شرکتهای بیمه، با توجه به قوانین بیمهنامه، موظف به جبران خسارتاند.
دیه چیست و در چه مواردی باید پرداخت شود؟
دیه، به عنوان یکی از انواع مجازاتهای اصلی در اسلام و به تبع آن در قانون مجازات اسلامی ایران، زمانی تعیین میشود که فردی به واسطه خطا یا عمد، باعث آسیب جسمانی دیگری شود؛ اما به علت هایی مانند رضایت طرف مقابل یا نبود امکان اجرای قصاص، مجازات قصاص کنار گذاشته شود. در این شرایط، شخص خاطی موظف است مبلغی را که در قانون مشخص شده، به فرد زیاندیده یا بازماندگان وی بپردازد.
دیه در جرایم شبه عمدی و خطای محض، به طور کامل اجرا میشود. برای مثال، در تصادفات رانندگی که فرد قصد آسیبرساندن ندارد اما کوتاهی یا تخلف راننده منجر به آسیب میشود، دادگاه پس از بررسی قضیه و با استناد به نظر کارشناسان، میزان درصد تقصیر را تعیین کرده و طرف مقصر باید مبلغ دیه را بپردازد.
میزان دیه بخیه سر و صورت 1404
بر اساس ماده ۷۰۹ و تبصرههای مربوطه، برای انواع جراحات وارد بر سر و صورت درصدهای مختلفی در نظر گرفته شده است. از حارصه که حدود یک صدم دیه کامل است گرفته تا دامغه که ممکن است تا یک سوم دیه کامل برسد و ارش پاره شدن کیسه مغز نیز به آن اضافه شود.
این ارقام در هر سال، وفق نرخ دیه کامل انسانی که توسط قوه قضائیه اعلام میشود، تغییر میکند. به عنوان مثال اگر دیه کامل در سال ۱۴۰۳ رقمی مشخص (یک میلیارد و دویست ) و یا درسال 1404 (یک میلیارد و ششصد میلیون)اعلام شود، دیه بخیههای سر و صورت در هر یک از گروههای نهگانه را باید بر اساس درصدی از همین مبلغ محاسبه کرد.
همچنین باید توجه داشت که اگر جراحت وارد شده، بخشهای دیگری از سر و صورت مانند گوش، لب، بینی یا زبان را نیز با آسیب مواجه کرده باشد، ممکن است دادگاه با استناد به مواد دیگر قانون مجازات اسلامی، دیه جداگانهای را تعیین کند یا آن را در همان چارچوب سر و صورت محاسبه نماید.
جمعبندی نهایی
دیه بخیه، موضوعی است که از ابعاد مختلفی میتوان به آن نگاه کرد: از یک سو، مسئله قانونی و حقوقی تعیین میزان دیه اهمیت دارد و از سوی دیگر، موضوع زیبایی و عوارض روحی ناشی از جای زخم برای فرد مصدوم نیز مطرح است. در سال 1404 با توجه به قوانین جاری، هرچه جراحت عمیقتر و پیامدهای آن جدیتر باشد، مبلغ دیه هم بیشتر خواهد شد.
به یاد داشته باشید که اگر در معرض یک حادثه منجر به بخیه قرار گرفتید، ثبت دقیق تمام مدارک پزشکی و قانونی و پیگیری درست گامبهگام پرونده از مهمترین اقدامات برای دریافت حقوق قانونیتان است. در نهایت، مراجعه به وکیل متخصص میتواند راهنمایی مؤثری در مسیر دریافت دیه و سایر حقوق قانونی شما باشد.