این سوال بسیاری از زوجین است که در جریان مشکلات زندگی زناشویی قرار دارند. نفقه، یکی از حقوق اصلی زنان است که تضمین‌کننده نیازهای اساسی آنان در زندگی مشترک است. اما شرایط دریافت نفقه در دوران قهر و دلایل ترک منزل چه تفاوتی دارد؟ بیایید با هم این مسئله را از جنبه‌های قانونی بررسی کنیم.

میزان نفقه زن در سال ۱۴۰۴

(طبق قانون مدنی ایران و عرف جامعه) به صورت عدد مشخص و ثابت اعلام نمی‌شود، بلکه بسته به وضعیت مالی مرد، شان اجتماعی زن و هزینه‌های متعارف زندگی متغیر است. اما برای اینکه پاسخ دقیق‌تری بدهیم، باید ابتدا مشخص کنیم که آیا زن "قهر کرده" مستحق نفقه است یا نه، و سپس حدود مبلغ نفقه را برآورد کنیم.

مواردی که به زن قهر کرده نفقه تعلق نمی‌گیرد

طبق قوانین خانواده در ایران، تعلق نفقه به زن در صورتی امکان‌پذیر است که وی از تمکین از شوهر امتناع نکرده باشد. تمکین به معنی حضور زن در منزل مشترک، همکاری در امور زندگی زناشویی و انجام وظایف خانوادگی است. اما اگر زن بدون دلیل قانونی منزل را ترک کند، دادگاه می‌تواند او را به عنوان ناشزه (یعنی زنی که از تمکین امتناع کرده) تشخیص داده و حق نفقه او را از بین ببرد.

طبق ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی، زنی که بدون دلیل موجه و قانونی از انجام وظایف زناشویی خودداری کند، از حق نفقه محروم خواهد شد. در این موارد، ترک منزل مشترک از سوی زن بدون دلیل موجه، سبب می‌شود دادگاه حکمی به عدم تعلق نفقه صادر کند.

میزان نفقه زن قهر کرده چقدر است؟

محاسبه میزان نفقه زن به عوامل مختلفی بستگی دارد و به صورت کلی شامل مواردی مانند شرایط مالی مرد، نیازهای زن و سطح زندگی خانوادگی است. در صورتی که دادگاه زن را ناشزه تشخیص ندهد و ترک منزل را موجه بداند، همچنان نفقه‌ای برای وی تعیین خواهد شد.

با این حال، تعیین میزان دقیق نفقه به شرایط خاص زندگی هر خانواده وابسته است. اگر ترک منزل به دلایل موجه صورت گرفته باشد، دادگاه با در نظر گرفتن توان مالی مرد و شرایط زندگی زن، مبلغ مناسبی را برای نفقه تعیین خواهد کرد.

آیا به زن قهر کرده نفقه تعلق می‌گیرد؟

یکی از سوالات رایج این است که آیا زن در دوران قهر، حق دریافت نفقه دارد؟ پاسخ به این سوال به دلایل قهر و ترک منزل بستگی دارد. اگر زن به دلایل غیر موجه و بدون ارائه دلایل قانونی منزل مشترک را ترک کند، دادگاه ممکن است با توجه به ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی، او را مستحق نفقه نداند. اما چنانچه زن بتواند ثابت کند که ترک منزل به دلیل وجود مشکلات جدی و مخاطرات برای وی بوده، حق دریافت نفقه همچنان برای او محفوظ خواهد بود.

ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی تصریح می‌کند که اگر بودن زن در منزل مشترک خطراتی همچون خطر جسمی، مالی یا حیثیتی برای او به همراه داشته باشد، زن می‌تواند بدون از دست دادن حق نفقه، در مکانی دیگر سکونت کند. در این حالت، تا زمان رفع خطر، مرد موظف به پرداخت نفقه به زن خواهد بود.

نحوه محاسبه نفقه زن قهر کرده

محاسبه نفقه به معیارهایی مانند توان مالی مرد، هزینه‌های زن و سبک زندگی خانوادگی بستگی دارد. همچنین مواردی نظیر سطح زندگی خانوادگی، تعداد فرزندان و مخارج مرتبط، در تعیین نفقه موثر است. دادگاه با در نظر گرفتن این عوامل، میزان نفقه را تعیین می‌کند و اگر زن به دلایل موجه منزل را ترک کرده باشد، مبلغ نفقه همچنان برای او در نظر گرفته خواهد شد.

شرایط موجه برای ترک منزل توسط زن

ترک منزل مشترک توسط زن در صورتی که به دلایل قانونی و موجه باشد، حق نفقه را از او سلب نخواهد کرد. برخی از شرایطی که ترک منزل را موجه می‌سازد و طبق ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی به زن حق ترک منزل و دریافت نفقه می‌دهد، به شرح زیر است:

1. خشونت خانگی: اگر شوهر زن را مورد آزار جسمی، روانی یا اقتصادی قرار دهد، زن می‌تواند با استناد به این موضوع از منزل خارج شود. در این حالت دادگاه ممکن است حکم به تعلق نفقه دهد.

2. عدم امنیت جانی یا مالی: اگر زندگی در منزل مشترک برای زن مخاطرات جانی یا مالی به همراه داشته باشد، زن حق دارد به دلیل عدم امنیت، به دادگاه مراجعه کرده و همچنان حق دریافت نفقه خود را حفظ کند.

3. بیماری‌های خطرناک یا تهدیدکننده سلامت: اگر شوهر دچار بیماری‌هایی باشد که سلامتی زن را به خطر می‌اندازد، زن می‌تواند ترک منزل کرده و همچنان نفقه خود را مطالبه کند.

4. اعتیاد شوهر: در صورتی که شوهر دچار اعتیاد به مواد مخدر یا الکل باشد و زندگی خانوادگی زن را تحت تأثیر قرار دهد، زن می‌تواند از زندگی مشترک فاصله بگیرد و نفقه‌اش را مطالبه کند.

5. خیانت همسر: اگر شوهر مرتکب خیانت شده و زن از این موضوع مطلع شود، برای حفظ سلامت روانی و اجتماعی خود می‌تواند به دادگاه درخواست ترک منزل بدهد و نفقه‌اش را همچنان دریافت کند.

6. توهین و بدرفتاری مکرر: اگر شوهر به صورت مداوم به زن توهین کند یا با او بدرفتاری داشته باشد، دادگاه می‌تواند این موضوع را به عنوان دلیل موجه ترک منزل بپذیرد و نفقه را به زن تعلق دهد.

جمع‌بندی

تعلق نفقه به زن قهر کرده بسته به دلایل و شرایط ترک منزل متفاوت است. اگر ترک منزل به دلایلی نظیر خشونت، تهدیدات جانی یا مالی، یا مشکلات جدی باشد، دادگاه می‌تواند زن را مستحق دریافت نفقه بداند. اما اگر ترک منزل بدون دلیل موجه و قانونی باشد، حق نفقه از زن سلب خواهد شد.

در چنین مواردی، بهتر است افراد از وکلای مجرب کمک بگیرند تا دلایل خود را به شکل مستند و قانونی به دادگاه ارائه دهند و از حقوق قانونی خود دفاع کنند.