بدون شک، هیچ‌کس دوست ندارد با وکیلی همکاری کند که نتواند انتظارات او را برآورده کند. این تجربه می‌تواند به یکی از بدترین کابوس‌های یک موکل تبدیل شود. اما خبر خوب این است که عزل وکیل امکان‌پذیر است و شما می‌توانید به راحتی از این وضعیت رهایی یابید. در ادامه، مراحل عزل وکیل را بررسی خواهیم کرد.

عزل وکیل یعنی چه؟

عزل وکیل به معنای برکناری وکیل از سمت خود توسط موکل است. در صورتی که موکل به هر دلیلی از ادامه همکاری با وکیل خود منصرف شود، می‌تواند او را عزل کند. این حق برای موکل در قانون وجود دارد، اما باید از رویه‌های قانونی خاصی پیروی کند. وکالت‌نامه‌ها به دو نوع وکالت عادی و وکالت بلاعزل تقسیم می‌شوند که در ادامه به تفاوت‌های آن‌ها و روش عزل وکیل می‌پردازیم.

حق عزل وکیل دارد یعنی چه؟

حق عزل وکیل به معنای آن است که موکل هر زمان که بخواهد می‌تواند وکیل خود را از ادامه وکالت برکنار کند. این حق طبق ماده ۶۷۸ قانون مدنی ایران تضمین شده و جز در مواردی که در قرارداد وکالت شرط دیگری آمده باشد، وکیل موظف است بدون اعتراض از ادامه کار خودداری کند.

چگونه وکیل خود را عزل کنیم؟

برای عزل وکیل، موکل باید مراحل زیر را طی کند:

1. مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی: موکل می‌تواند با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی، درخواست عزل وکیل را ثبت کند. این دفاتر درخواست را به مرجع قضایی یا دادگاهی که پرونده در آن جریان دارد، ارسال می‌کنند.

2. ارسال اظهارنامه قضایی به وکیل: موکل باید وکیل خود را از عزل مطلع کند. این کار معمولاً با ارسال اظهارنامه رسمی از طریق دفاتر خدمات قضایی انجام می‌شود.

3. ثبت لایحه عزل وکیل: موکل می‌تواند با ارائه لایحه عزل وکیل، درخواست خود را به دادگاه یا مرجع مربوطه اعلام کند.

مدارک مورد نیاز برای عزل وکیل

برای عزل وکیل، مدارک زیر نیاز است:

• اصل وکالت‌نامه

• کارت شناسایی موکل (شناسنامه یا کارت ملی)

• مدارک مربوط به پرونده قضایی که وکیل در آن فعالیت داشته

• مدارک مرتبط با دلیل عزل وکیل (در صورت لزوم)

روش‌های عزل وکیل

موکل می‌تواند از دو روش برای عزل وکیل خود استفاده کند:

1. عزل وکیل از طریق دفاتر خدمات قضایی: همان‌طور که اشاره شد، موکل باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و با ثبت لایحه و اظهارنامه، عزل وکیل را به مرجع قضایی اطلاع دهد.

2. عزل وکیل از طریق ارسال اظهارنامه: موکل می‌تواند با ارسال اظهارنامه قضایی به وکیل خود، به‌صورت رسمی عزل او را اعلام کند.

آیا عزل وکیل از طریق سامانه ثنا امکان‌پذیر است؟

در حال حاضر، عزل وکیل از طریق سامانه ثنا امکان‌پذیر نیست. برای عزل وکیل، موکل باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کند و یا از طریق ارسال اظهارنامه، عزل وکیل را به اطلاع وی  برساند.

نمونه لایحه عزل وکیل

ریاست محترم شعبه ……. دادگاه عمومی حقوقی شهرستان …….

با سلام و احترام،

اینجانب [نام و نام خانوادگی موکل]، به‌عنوان شاکی پرونده کلاسه [شماره پرونده] که در این شعبه مطرح است، بدین‌وسیله مراتب عزل وکیل خود، آقای [نام وکیل] را به استحضار می‌رسانم.

با توجه به عدم رضایت اینجانب از عملکرد وکیل محترم در خصوص پرونده فوق، و به استناد ماده ۶۷۸ قانون مدنی، تصمیم به عزل ایشان گرفته‌ام. خواهشمند است دستور فرمایید از این تاریخ به بعد تمامی اوراق قضایی مربوط به پرونده به حساب کاربری سامانه ثنا اینجانب ابلاغ گردد.

از زحمات آقای [نام وکیل] در مدت وکالت تشکر می‌نمایم و امیدوارم این تغییر، موجب تسریع در پیشبرد امور قضایی گردد.

با تجدید احترام،
[نام و نام خانوادگی موکل]
[شماره ملی موکل]
[تاریخ]
[امضا]

 نمونه اظهارنامه عزل وکیل دادگستری

مخاطب محترم: [نام وکیل]
با سلام،
مطابق با ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی، به‌واسطه این اظهارنامه به اطلاع حضرتعالی می‌رسانم:
با توجه به عملکرد شما در پرونده به شماره [شماره پرونده] با موضوع [موضوع پرونده] که در شعبه [شماره شعبه] دادگاه [نام دادگاه] مطرح است، و با در نظر گرفتن نارضایتی اینجانب از عدم انجام وظایف محوله به نحو مطلوب، بدین‌وسیله مراتب عزل شما از سمت وکالت در این پرونده را به‌صورت رسمی اعلام می‌دارم.
تقاضا می‌شود هرگونه اقدام حقوقی خود را فوراً متوقف کرده و تمامی مدارک، مستندات و مستندات پرونده را به اینجانب بازگردانید.

با احترام،
[نام و امضای موکل]

• آثار عزل وکیل

  عزل وکیل دارای آثار و تبعات خاصی است که در وکالت‌های مدنی و دادگستری تفاوت‌هایی دارد. در ادامه، آثار عزل وکیل را به‌طور خلاصه بررسی می‌کنیم:

  1. اطلاع‌رسانی به وکیل و دادگاه: موکل باید عزل وکیل را به دادگاه اطلاع دهد. تا زمانی که وکیل از عزل خود مطلع نباشد، اقدامات او معتبر است.

  2. ابلاغ ابلاغیه‌های دادگاه: پس از عزل، دادگاه ابلاغیه‌هایی به وکیل عزل‌شده ارسال می‌کند که شامل اطلاعات مربوط به عزل و نتایج آن است.

  3. تأثیر بر اعتبار اعمال وکیل: در وکالت‌های مدنی، تا زمانی که وکیل از عزل آگاه نشود، اقدامات او قانونی و معتبر هستند و موکل موظف به تبعیت از آن‌هاست.

   

• طبق ماده 43 قانون آیین دادرسی مدنی، عزل وکیل باید به‌گونه‌ای انجام شود که باعث تجدید جلسه نشود و در غیر این صورت، مشکلاتی برای موکل ایجاد خواهد کرد.

آیا عزل وکیل هزینه دارد؟

عزل وکیل به خودی خود هزینه‌ای ندارد، اما بسته به شرایط خاص پرونده و میزان فعالیت‌های وکیل، ممکن است موکل مجبور به پرداخت حق‌الوکاله باشد. این موضوع به توافقات قبلی و نحوه پرداخت حق‌الوکاله بستگی دارد.

حق‌الوکاله در صورت عزل وکیل

در صورتی که وکیل عزل شود، بازگشت حق‌الوکاله به توافقات بین موکل و وکیل بستگی دارد. اگر در قرارداد وکالت ذکر شده باشد که حق‌الوکاله برای کل پرونده پرداخت شده، ممکن است وکیل درخواست بازگشت نداشته باشد. اما اگر حق‌الوکاله برای مراحل خاصی از پرونده تنظیم شده باشد، ممکن است وکیل حق دریافت حق‌الوکاله برای مراحل انجام‌شده را داشته باشد.

عزل وکیل بلاعزل آیا امکان دارد؟

عزل وکیل بلاعزل امکان‌پذیر نیست؛ چرا که موکل در قرارداد وکالت بلاعزل، حق عزل وکیل را از خود سلب کرده است. با این حال، مواردی وجود دارد که منجر به انقضای وکالت بلاعزل می‌شود:

1. استعفای وکیل

2. فوت یا جنون وکیل یا موکل

3. اقاله عقد وکالت بلاعزل

4. از بین رفتن یا انجام موضوع وکالت

5. ورشکستگی موکل در امور مالی

موارد فوق نشان می‌دهد که حتی در وکالت بلاعزل نیز شرایطی وجود دارد که می‌تواند به انقضای این وکالت منجر شود.

نتیجه‌گیری

عزل وکیل امری قانونی و حق موکل است، اما در مواردی مانند وکالت بلاعزل، نیازمند طی کردن مراحل خاصی است. موکل باید از روش‌های قانونی برای عزل وکیل خود استفاده کند و در شرایط خاصی مانند فوت یا جنون، وکالت به‌صورت خودکار منفسخ می‌شود. همچنین حق‌الوکاله در صورت عزل وکیل بسته به شرایط توافقی طرفین متغیر است.