در چه صورت مهریه به زن تعلق نمیگیرد

در این مقاله، قصد داریم شرایط مختلفی را بررسی کنیم که در آن‌ها ممکن است مهریه به زن تعلق نگیرد و همچنین به تبیین مواد قانونی که این شرایط را مشخص می‌کنند بپردازیم. این توضیحات به‌طور جامع به شما کمک می‌کند تا درک بهتری از موقعیت‌های مختلف داشته باشید که ممکن است در آن‌ها مهریه به زن تعلق نگیرد.

شرایط عدم تعلق مهریه به زن

1. باطل بودن عقد و عدم نزدیکی

یکی از شرایطی که در آن مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد، باطل بودن عقد است. طبق ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی، اگر عقد نکاح بین زوجین به هر دلیلی باطل شود و نزدیکی میان آن‌ها صورت نگرفته باشد، زن حق دریافت مهریه نخواهد داشت. این شرایط ممکن است در موارد زیر رخ دهد:

• عقد از ابتدا به اشتباه یا خطا بسته شده باشد (مثلاً یکی از طرفین از وجود موانع شرعی یا قانونی بی‌اطلاع بوده باشد).

• عقد به دلیل عدم وجود شرایط لازم در حین عقد باطل شده باشد.

• عقد بعداً به دلایلی مانند اکراه، اشتباه، یا جهل به بطلان منتهی شود.

ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی به‌صراحت بیان می‌کند که در این‌گونه شرایط که عقد باطل است و نزدیکی انجام نشده، زن حق دریافت مهریه را ندارد.

2. فسخ نکاح و عدم نزدیکی

در صورتی که عقد نکاح به هر دلیلی فسخ شود و نزدیکی نیز میان زوجین صورت نگرفته باشد، طبق ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی، زن حق دریافت مهریه نخواهد داشت. در این ماده آمده که فسخ عقد به معنی از بین رفتن روابط زناشویی و قطع آن است و به‌طور کلی اگر هیچ‌گونه نزدیکی صورت نگرفته باشد، زن مستحق مهریه نخواهد بود. البته در موارد خاصی که عقد به دلیل عنن (ناتوانی جنسی مرد) فسخ می‌شود، ممکن است زن حق دریافت مهریه را داشته باشد.

3. عدم تعیین مهریه

یکی دیگر از شرایطی که در آن مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد، عدم تعیین مهریه در زمان عقد است. در صورتی که طرفین در هنگام عقد هیچ‌گونه توافقی درباره مهریه نداشته باشند و در این مدت نیز نزدیکی انجام نشده باشد، مهریه به زن تعلق نخواهد گرفت. ماده ۱۰۸۷ قانون مدنی در این مورد اشاره دارد که اگر زن و شوهر در هنگام عقد مهریه‌ای معین نکرده باشند و نزدیکی صورت نگرفته باشد، زن هیچ‌گونه حق مطالبه مهریه نخواهد داشت.

در صورتی که پس از فوت یکی از زوجین یا در زمان‌هایی که مرد نمی‌تواند مهریه را تعیین کند، در صورت توافق بر مهرالمثل (مقداری که عرفاً برای زنان مشابه تعیین می‌شود)، ممکن است مهریه به زن تعلق بگیرد. در غیر این صورت، بدون توافق اولیه، زن نمی‌تواند مهریه‌ای درخواست کند.

4. فسخ عقد به علت عیوب

در صورتی که عقد نکاح به علت وجود عیوب خاصی مانند عنن (ناتوانی جنسی) یا سایر عیوب جسمی یا روحی که موجب فسخ عقد می‌شود، فسخ گردد، در صورتی که نزدیکی انجام نشده باشد، مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد. به عبارت دیگر، اگر نکاح به دلیل وجود عیوبی که موجب فسخ عقد می‌شود (طبق ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی) فسخ شده و نزدیکی انجام نگردد، زن حق دریافت مهریه نخواهد داشت.

5. جدا شدن زن در دوران عقد و باکره بودن

اگر زن در دوران عقد قصد جدایی از شوهر خود را داشته باشد و همچنان باکره باشد، در این شرایط مهریه به‌طور کامل به او تعلق نمی‌گیرد. طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، اگر طلاق قبل از نزدیکی صورت گیرد و زن باکره باشد، تنها نیمه از مهریه به او تعلق می‌گیرد. در این شرایط زن نمی‌تواند تمام مهریه را مطالبه کند.

این قانون به‌طور خاص در موقعیت‌هایی که طلاق در دوران عقد بدون نزدیکی صورت می‌گیرد، اعمال می‌شود.

نتیجه‌گیری

به‌طور کلی، مهریه یکی از حقوق مالی زن در عقد نکاح است و در بسیاری از مواقع، این حق به او تعلق می‌گیرد. با این حال، در شرایط خاص و طبق مواد مختلف قانون مدنی ایران، مهریه ممکن است به زن تعلق نگیرد. این شرایط شامل مواردی همچون باطل بودن عقد، فسخ نکاح، عدم تعیین مهریه در زمان عقد، وجود عیوب و جدا شدن زن در دوران عقد هستند.