مجازات جرم مزاحمت تلفنی چیست 

تصور کنید ساعت ۲ بامداد است. خسته از یک روز کاری شلوغ، تازه چشمانتان گرم خواب شده که ناگهان صدای زنگ گوشی سکوت خانه را می‌شکند. با نگرانی از خواب می‌پرید، گوشی را برمی‌دارید و منتظر شنیدن یک خبر مهم هستید؛ اما آن طرف خط فقط سکوت است. یا شاید صدای نفس‌های نامنظمی می‌شنوید که ترس را به جانتان می‌اندازد. این ماجرا فقط یک شوخی ساده نیست؛ بلکه واقعیتی تلخ است که آرامش خیلی‌ها را هدف گرفته.

شاید فکر کنید این کارها فقط یک شیطنت کودکانه است، اما قانون‌گذار نگاه متفاوتی دارد. وقتی کسی آگاهانه و از روی عمد آرامش شما را به بازی می‌گیرد، مرتکب جرم شده و باید پاسخگو باشد. در این مطلب می‌خواهم مثل یک دوست و مشاور کنار شما بنشینم و تمام پیچ‌و‌خم‌های قانونی این ماجرا را برایتان روشن کنم. از نحوه شکایت گرفته تا مجازات‌هایی که در انتظار مزاحم است. پس اگر آرامشتان خط‌خطی شده، این نوشته مخصوص شماست.

مزاحمت تلفنی دقیقاً چیست؟ 

خیلی‌ها فکر می‌کنند مزاحمت تلفنی فقط یعنی کسی زنگ بزند و حرف نزند. اما ماجرا گسترده‌تر از این حرف‌هاست. هر رفتاری که از طریق تلفن یا وسایل مخابراتی انجام شود و هدفش آزار دادن شما باشد، در این دسته قرار می‌گیرد.

طبق قانون، حتماً لازم نیست حرفی زده شود یا فحاشی صورت بگیرد. همین که کسی تماس بگیرد و سکوت کند، یا فوت کند، یا سوت بزند، جرم اتفاق افتاده است. حتی موارد زیر هم مزاحمت محسوب می‌شوند:

• تماس‌های مکرر و قطع کردن: فرد زنگ می‌زند و تا گوشی را برمی‌دارید قطع می‌کند.

• ارسال پیامک‌های رگباری: فرستادن پشت سر هم پیامک، حتی اگر متنش توهین‌آمیز نباشد ولی آسایش شما را بگیرد.

• اخبار دروغ: تماس بگیرد و مثلاً به دروغ خبر تصادف عزیزی را بدهد تا شما را بترساند.

• مزاحمت در اپلیکیشن‌ها: مزاحمت فقط مختص تماس صوتی نیست؛ پیام‌رسان‌ها، ایمیل و سایر دستگاه‌های مخابراتی هم شامل این قانون می‌شوند.

نکته مهم درباره نیت مزاحم

یک نکته خیلی ظریف اینجا وجود دارد. برای اینکه قاضی کسی را محکوم کند، باید ثابت شود که فرد "قصد" مزاحمت داشته است. یعنی چی؟ یعنی اگر کسی اشتباهی شماره شما را گرفت یا مادر پیری دارید که حواسش نبوده و مدام شماره‌گیری کرده، این جرم نیست. بنابراین، عنصر روانی جرم (یعنی همان نیت آزار دادن) باید وجود داشته باشد.

مجازات جرم مزاحمت تلفنی؛

حالا می‌رسیم به بخش جذاب ماجرا برای شاکیان. اگر ثابت شود کسی مزاحم شما شده، چه بلایی سرش می‌آید؟ قانون‌گذار در ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی خیلی صریح و روشن تکلیف را مشخص کرده است.

۱. حبس (زندان)

مجازات اصلی برای این جرم، حبس از یک تا شش ماه است. البته در برخی منابع قانونی اشاره شده که ممکن است حبس بین ۱۵ روز تا سه ماه باشد، اما رویه غالب همان ۱ تا ۶ ماه است و قاضی بسته به شدت آزار، مدت آن را تعیین می‌کند.

۲. جزای نقدی (جریمه پولی)

شاید بپرسید آیا همیشه مزاحم به زندان می‌رود؟ راستش را بخواهید، نه همیشه. گاهی اوقات دادگاه تصمیم می‌گیرد به جای زندان، فرد را جریمه نقدی کند. طبق اصلاحات جدید قانون، این مبلغ می‌تواند تا ۱۰۰ میلیون ریال (۱۰ میلیون تومان) هم برسد.

۳. قطع خط تلفن (مجازات مخابراتی)

علاوه بر دادگاه، اداره مخابرات هم مقررات سفت و سختی دارد. طبق تبصره ۲ ماده ۱۴ قانون تأسیس مخابرات، خط تلفن فرد مزاحم قطع می‌شود:

• بار اول: قطع ارتباط به مدت یک هفته + اخطار کتبی.

• بار دوم: قطع ارتباط به مدت سه ماه + اخطار کتبی.

• بار سوم: قطع دائم خط و سلب امتیاز تلفن.

وقتی ماجرا بیخ پیدا می‌کند (توهین و تهدید)

حالا نکته جالب اینجاست؛ اگر مزاحم فقط سکوت نکند و شروع به فحاشی یا تهدید کند، داستان عوض می‌شود. اینجا با "تعدد جرم" روبرو هستیم.

• اگر فحاشی کند: علاوه بر مجازات مزاحمت، به جرم توهین (شلاق یا جریمه) هم محکوم می‌شود.

• اگر تهدید کند: تهدید (مثلاً تهدید به قتل یا اسیدپاشی) مجازاتش خیلی سنگین‌تر است؛ تا ۷۴ ضربه شلاق یا زندان از دو ماه تا دو سال.

چطور شکایت کنیم؟

از آنجایی که مطلع هستیم که  وقتی اعصابتان خرد است، طی کردن مراحل اداری چقدر می‌تواند سخت باشد. اما نگران نباشید، مسیر را برایتان ساده و شفاف توضیح می‌دهم تا بدانید از کجا باید شروع کنید.

قدم اول: جمع‌آوری مدارک (دست پر بروید)

قبل از هر اقدامی، باید مدرک داشته باشید. دادگاه با حرف خالی کسی را محکوم نمی‌کند.

• پرینت مکالمات: مهم‌ترین مدرک شماست. از مخابرات بخواهید لیست تماس‌های دریافتی را به شما بدهد.

• ضبط صدا: اگر صدای مزاحم را ضبط کرده‌اید، آن را روی سی‌دی یا فلش بریزید. اگرچه صدای ضبط شده به تنهایی دلیل قطعی نیست (چون ممکن است ساختگی باشد)، اما به عنوان یک "اماره" یا نشانه قوی به قاضی کمک می‌کند.

• اسکرین‌شات: از پیامک‌ها، پیام‌های واتساپ یا تلگرام و لیست تماس‌های گوشی عکس بگیرید.

• شهادت شهود: اگر کسی هنگام مزاحمت پیش شما بوده و تماس‌ها را دیده یا شنیده، می‌تواند شهادت بدهد.

قدم دوم: مراجعه به دفاتر خدمات قضایی

دیگر لازم نیست مستقیم بروید دادسرا. ابتدا به یکی از "دفاتر خدمات الکترونیک قضایی" بروید. آنجا باید در سامانه ثنا ثبت‌نام کنید و شکایت‌نامه خود را ثبت نمایید. عنوان شکایت شما می‌شود: «ایجاد مزاحمت تلفنی از طریق ارسال پیامک و یا تلفن».

قدم سوم: ارجاع به دادسرا و کلانتری

پرونده شما به دادسرا می‌رود. دادیار یا بازپرس برای تکمیل تحقیقات، نامه‌ای به کلانتری می‌زند. کلانتری هم از مخابرات استعلام می‌گیرد تا صاحب خط را شناسایی کند. جالب اینکه اگر مزاحم از سیم‌کارت فرد دیگری استفاده کرده باشد، صاحب اصلی سیم‌کارت احضار می‌شود و باید ثابت کند که گوشی دست خودش نبوده است.

قدم چهارم: احضار متهم

وقتی صاحب خط شناسایی شد، برایش احضاریه می‌فرستند. اگر نیاید، بار دوم اخطار می‌دهند و بار سوم حکم جلب (دستگیری) صادر می‌شود.

کدام دادگاه باید برویم؟

این سوال خیلی‌هاست: "اگر من تهرانم و مزاحم از تبریز زنگ می‌زند، باید بروم تبریز شکایت کنم؟" جواب قانون‌گذار به نفع شماست. طبق رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور، جرم مزاحمت در جایی اتفاق افتاده که "نتیجه" حاصل شده است. نتیجه مزاحمت کجاست؟ همان‌جایی که شما گوشی را برداشته‌اید و اعصابتان خرد شده. بنابراین، دادگاه محل سکونت شما (شاکی) صالح به رسیدگی است و لازم نیست شهر به شهر دنبال مزاحم بیفتید.

پلیس فتا کی وارد ماجرا می‌شود؟

امروزه خیلی از مزاحمت‌ها از خط تلفن فراتر رفته و به واتساپ، تلگرام و اینستاگرام کشیده شده. اگر مزاحمت در بستر اینترنت بود، پلیس فتا (پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات) مرجع تخصصی رسیدگی است. روند کار تقریباً مشابه است، اما در اینجا پلیس فتا با ابزارهای فنی دقیقی که دارد، حتی اگر اکانت فیک باشد یا شماره مجازی، تلاش می‌کند ردپای دیجیتال مجرم را پیدا کند.

نمونه شکواییه مزاحمت تلفنی

با سلام و احترام؛ اینجانب [نام خودتان] به استحضار می‌رساند که شخصی با شماره تلفن [...] از تاریخ [...] تا تاریخ [...] به صورت مکرر و در ساعات مختلف شبانه‌روز (به‌ویژه نیمه‌شب) با تلفن همراه/منزل اینجانب تماس گرفته و موجب سلب آسایش و امنیت روانی من و خانواده‌ام شده است. نامبرده علاوه بر تماس‌های مکرر و سکوت، اقدام به ارسال پیامک‌های توهین‌آمیز/تهدیدآمیز نیز نموده است که پرینت آن‌ها به پیوست تقدیم می‌گردد. علی‌رغم تذکر، ایشان همچنان به رفتار ناشایست خود ادامه می‌دهند. لذا با توجه به مدارک موجود و مستند به ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی، تقاضای تعقیب کیفری، مجازات نامبرده و همچنین قطع خط تلفن مزاحم را دارم.

با تشکر [نام و امضا]