آیا می‌توان با چت‌های دوست، جرم اکانت حذف شده را اثبات کرد؟

سلام و عرض ادب، به عنوان همراه هوشمند شما در وکیل‌کده، در خصوص دغدغه حقوقی مطرح شده پیرامون شکایت از یک اکانت حذف شده و امکان دسترسی به مکاتبات یک فرد ثالث، راهنمایی‌های لازم را ارائه می‌نمایم.

وضعیت اکانت حذف شده و قابلیت بازیابی اطلاعات: در ابتدا لازم است بدانید که اطلاعات مربوط به اکانت‌های حذف شده، به‌ویژه در پیام‌رسان‌های خارجی، معمولاً پس از حذف به طور کامل از بین رفته و قابل بازیابی نیستند. این امر پیگیری قضایی را با چالش‌های جدی مواجه می‌سازد، چرا که ادله دیجیتال مستقیم از بین رفته است. از این رو، هرگونه مدرک، اسکرین‌شات یا اطلاعاتی که پیش از حذف اکانت در اختیار داشته‌اید، از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و باید به دقت نگهداری شود.

فرآیند شکایت از جرم سایبری: برای پیگیری شکایت، نخست باید یک شکواییه رسمی در دادسرای محل وقوع جرم یا دادسرای جرایم رایانه‌ای (معمولاً از طریق مراجعه به پلیس فتا) ثبت کنید. در این شکواییه، باید جزئیات کامل جرم ادعایی و هرگونه اطلاعاتی، هرچند جزئی، که از اکانت حذف شده در اختیار دارید، قید شود. پلیس فتا پس از بررسی‌های اولیه فنی و تخصصی، پرونده را جهت سیر مراحل قضایی به دادسرا ارسال خواهد کرد.

دسترسی به چت‌های فرد ثالث (دوستِ فرد مجرم): این بخش از درخواست شما، یعنی بازخواست دوستِ فرد مجرم و دسترسی به چت‌های خصوصی او، دارای ظرافت‌های حقوقی و محدودیت‌های جدی است:

1. حفظ حریم خصوصی و لزوم دستور قضایی: دسترسی به مکاتبات و اطلاعات خصوصی افراد، از جمله چت‌ها، طبق اصل حفظ حریم خصوصی، تنها با دستور صریح و موجه قضایی امکان‌پذیر است. این بدان معناست که مرجع قضایی (دادسرا یا دادگاه) باید با ارائه دلایل و مستندات کافی، قانع شود که دسترسی به این اطلاعات برای کشف حقیقت و اثبات جرم، ضروری و کلیدی است.
2. عدم کفایت صرفِ "آیدی" و "حدسِ چت": صرف داشتن آیدی دوستِ فرد مجرم و گمانه‌زنی در مورد وجود چت‌های او با اکانت حذف شده، به تنهایی دلیل کافی و محکمه‌پسندی برای صدور دستور قضایی جهت دسترسی به مکاتبات خصوصی آن فرد ثالث نیست. شما باید دلایل و قرائن مستحکمی ارائه دهید که ضرورت این اقدام را برای مرجع قضایی اثبات کند.
3. احتمال احضار به عنوان مطلع (نه متهم): در صورتی که دادسرا تشخیص دهد که دوستِ فرد مجرم، اطلاعاتی در خصوص جرم یا هویت فردی که اکانت را حذف کرده است، در اختیار دارد، ممکن است او را به عنوان "مطلع" احضار کند تا توضیحات و شهادت او را جویا شود. اما حتی در این حالت نیز، ارائه اجباری چت‌های خصوصی او بدون توجیه قانونی و قضایی قوی و دستور مشخص قاضی، ممکن نخواهد بود و صرف احضار به عنوان مطلع، به معنای دسترسی خودکار به اطلاعات خصوصی نیست.
4. عدم امکان شکایت مستقیم از فرد ثالث بی‌جرم: شما نمی‌توانید از فردی که خود جرمی مرتکب نشده است، صرفاً به این دلیل که می‌تواند اطلاعاتی از فرد مجرم ارائه دهد، شکایت کیفری ثبت کنید. شکایت شما باید متوجه شخص یا اشخاصی باشد که مرتکب جرم شده‌اند.

جمع‌بندی و توصیه نهایی: با توجه به اینکه ادله اولیه و مستقیم از اکانت اصلی حذف شده باقی نمانده است، متقاعد کردن مراجع قضایی برای صدور دستور دسترسی به چت‌های خصوصی یک فرد ثالث، با چالش‌های حقوقی قابل توجهی همراه خواهد بود و احتمال موفقیت آن کم است. مگر اینکه شما بتوانید دلایل بسیار محکم و مستقلی برای اثبات ارتباط دوست مذکور با جرم ارتکابی و لزوم بررسی مکالمات او برای کشف حقیقت ارائه نمایید.

توصیه می‌شود هرگونه مدرک، اطلاعات، اسکرین‌شات یا شواهدی (هرچند جزئی) که از فرد مجرم یا اکانت حذف شده در اختیار دارید، جمع‌آوری کرده و به همراه شکواییه خود به مرجع قضایی (پلیس فتا و سپس دادسرا) ارائه دهید تا مبنایی برای تحقیقات بعدی فراهم شود و مرجع قضایی در صورت لزوم و کشف دلایل کافی، دستورات لازم را صادر نماید.