مهریه مادرم از سال ۷۱، پس از فوت؛ چگونه به نرخ روز دریافت کنم؟

برای مطالبه مهریه مادرتان به نرخ روز، باید از طریق دادگاه خانواده یا اجرای ثبت اقدام کنید. مبلغ مهریه بر اساس شاخص تورم بانک مرکزی از سال ۷۱ تا زمان پرداخت محاسبه خواهد شد و نیازی به اخذ نامه جداگانه برای این تبدیل نیست. شما به عنوان ورثه، تنها به میزان سهم‌الارث خود از مهریه مادر می‌توانید مطالبه کنید.

بررسی تخصصی و قانونی

مطالبه مهریه متوفی توسط ورثه، یک حق قانونی است که بر اساس قوانین مدنی و رویه‌های قضایی قابل پیگیری است. در ادامه جزئیات این فرآیند توضیح داده می‌شود:

• ماهیت مهریه و قابلیت مطالبه توسط ورثه:
  • مهریه به محض وقوع عقد نکاح بر ذمه زوج (پدر شما) مستقر می‌شود و یک دین ممتاز محسوب می‌گردد.
  • با فوت زوجه (مادر شما)، این دین از ترکه او محسوب شده و به ورثه منتقل می‌شود. بنابراین، ورثه می‌توانند آن را از زوج مطالبه کنند.
• مبنای محاسبه مهریه به نرخ روز (شاخص تورم):
  • مطابق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی و تبصره الحاقی آن (مصوب سال ۱۳۷۶) و آیین‌نامه اجرایی مربوطه، در صورتی که مهریه وجه رایج (پول نقد) باشد، میزان آن متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌گردد، محاسبه و پرداخت خواهد شد.
  • بنابراین، مبلغ ۷ میلیون تومان مهریه سال ۱۳۷۱، بر اساس شاخص تورم بانک مرکزی از سال ۱۳۷۱ تا زمان پرداخت (سال ۱۴۰۳ و به بعد)، به نرخ روز محاسبه می‌شود.
  • شما نیازی به اخذ نامه یا استعلام جداگانه برای تبدیل مبلغ به نرخ روز ندارید. مرجع قضایی (دادگاه یا اداره اجرای ثبت) خود رأساً این استعلام و محاسبه را انجام خواهد داد.
• مراحل قانونی مطالبه مهریه:
  • آماده‌سازی مدارک: ابتدا باید مدارک لازم را تهیه کنید:
    • سند ازدواج (یا هر مدرکی که مهریه در آن قید شده است).
    • گواهی فوت مادر.
    • گواهی حصر وراثت (برای تعیین ورثه و سهم‌الارث هر یک از جمله شما).
    • مدارک شناسایی خودتان (شناسنامه و کارت ملی).
  • انتخاب مرجع پیگیری:
    • اگر مهریه در سند رسمی (مانند سند ازدواج) ثبت شده باشد: می‌توانید با مراجعه به اداره اجرای ثبت اسناد رسمی، درخواست صدور اجرائیه برای مطالبه مهریه را مطرح کنید. این روش معمولاً سریع‌تر است و نیاز به طرح دعوا در دادگاه ندارد.
    • اگر مهریه در سند رسمی ثبت نشده یا به هر دلیلی امکان مراجعه به اجرای ثبت وجود ندارد (مثلاً در صورت وجود اختلاف بر سر اصل مهریه یا میزان آن): باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست مطالبه مهریه متوفی را علیه پدرتان به دادگاه خانواده تقدیم کنید.
• میزان مطالبه توسط ورثه:
  • شما به عنوان فرزند، تنها به میزان سهم‌الارث خود از مهریه مادر می‌توانید مطالبه کنید.
  • پس از محاسبه مهریه به نرخ روز، این مبلغ جزو ماترک (اموال به جا مانده) مادر محسوب شده و بر اساس قوانین ارث بین ورثه (پدر و فرزندان) تقسیم خواهد شد. برای مثال، در صورت وجود فرزند و پدر، سهم پدر از مهریه مادر یک چهارم خواهد بود و مابقی بین فرزندان تقسیم می‌شود.

این تحلیل بر اساس قوانین و رویه‌های قضایی جاری در جمهوری اسلامی ایران ارائه شده است. برای اطمینان از صحت و دقت مراحل و محاسبات، توصیه می‌شود با یک وکیل متخصص در امور خانواده مشورت نمایید.