پس از فوت مادر، خواهر از خانه شکایت کرده؛ در دادگاه چه کنم؟

تصرف انحصاری شما در ملک موروثی بدون رضایت سایر وراث، از نظر قانونی قابل اعتراض است. خواهر شما می‌تواند دعوای خلع ید یا مطالبه اجرت‌المثل ایام تصرف را مطرح کرده باشد که هر یک پیامدهای حقوقی متفاوتی دارد و اقدامات شما باید متناسب با عنوان دعوا باشد.

بررسی تخصصی و قانونی

پس از فوت مادر شما، ملک ایشان به صورت قهری و بلافاصله به تملک هر سه وارث درآمده و حالت "مالکیت مشاع" پیدا کرده است. این بدان معناست که هر یک از وراث به نسبت سهم‌الارث خود، در جزء جزء ملک شریک هستند و هیچ‌یک حق تصرف انحصاری و بدون اجازه سایر شرکا را ندارد.

• ماهیت مالکیت مشاع: طبق ماده ۵۸۱ قانون مدنی، هیچ‌یک از شرکا نمی‌تواند بدون رضایت سایرین در ملک مشاع تصرف کند. سکونت شما در منزل مادر، بدون کسب رضایت صریح یا ضمنی از خواهرتان، به منزله تصرف غیرمجاز در سهم‌الارث ایشان تلقی می‌شود.

• عناوین احتمالی شکایت خواهر:

  • مطالبه خلع ید: اگر خواهرتان دعوای خلع ید مطرح کرده باشد، به دنبال این است که شما از ملک خارج شوید و تصرف انحصاری شما پایان یابد. در این صورت، دادگاه در صورت احراز تصرف انحصاری شما بدون اذن، حکم به خلع ید صادر خواهد کرد.
  • مطالبه اجرت‌المثل ایام تصرف: خواهرتان می‌تواند بابت مدت ۴ ماهی که شما به تنهایی در ملک سکونت داشته‌اید، مطالبه اجرت‌المثل (معادل اجاره‌بهای سهم‌الارث خود) را مطرح کند. در این صورت، شما موظف به پرداخت مبلغی متناسب با سهم ایشان و مدت تصرف خواهید بود.
  • تقسیم ترکه یا فروش ملک مشاع: اگرچه در دادگاه صلح کمتر مطرح می‌شود، اما ممکن است خواهرتان با هدف تقسیم یا فروش ملک، اقدام به طرح دعوا کرده باشد.

• اقدامات پیشنهادی برای شما:

  • بررسی دقیق عنوان شکایت: اولین و مهم‌ترین گام، اطلاع دقیق از عنوان دعوایی است که خواهرتان در دادگاه صلح مطرح کرده است. این موضوع مسیر دفاعی شما را مشخص می‌کند.
  • کسب رضایت یا توافق: تلاش کنید با خواهرتان به توافق برسید. این توافق می‌تواند شامل اجازه سکونت موقت شما با پرداخت اجاره‌بها به ایشان یا توافقی برای تقسیم یا فروش ملک باشد.
  • آمادگی برای دفاع:
    • اگر دعوا خلع ید است، در صورت عدم توافق، باید آماده تخلیه ملک باشید.
    • اگر دعوا مطالبه اجرت‌المثل است، باید مدارک و مستندات مربوط به هرگونه هزینه نگهداری از ملک در این مدت را جمع‌آوری کنید تا در صورت لزوم، در مقابل مطالبه اجرت‌المثل تهاتر یا کسر شود. همچنین می‌توانید به نسبت سهم خود و مدت تصرف، آمادگی پرداخت را داشته باشید.
  • طرح دعوای متقابل یا مستقل: شما نیز می‌توانید برای تعیین تکلیف نهایی ملک، دعوای تقسیم ترکه یا فروش ملک مشاع را در دادگاه صالح مطرح کنید تا وضعیت مالکیت و تصرف برای همیشه روشن شود.

این تحلیل بر اساس قوانین جاری ارث و مالکیت مشاع در ایران ارائه شده است. توصیه می‌شود با در دست داشتن ابلاغیه دادگاه و جزئیات شکایت، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت نمایید تا بهترین راهکار حقوقی متناسب با شرایط خاص پرونده شما اتخاذ گردد.